Veelgestelde vragen over de Omgevingswet

Hier vindt u de meest gestelde vragen en antwoorden over de Omgevingswet.

Wat is de Omgevingswet? 

De Omgevingswet gaat over de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: de fysieke leefomgeving. Deze nieuwe wet voegt wetten samen en vereenvoudigt de regels voor veel van wat u buiten ziet, ruikt en hoort. U kunt hierdoor in 1 keer kennisnemen van de regels en voorschriften van de verschillende bestuurslagen (gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk). De wet geldt voor alle inwoners, organisaties en bedrijven. De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. 

Waarom is de Omgevingswet nodig? 

Sinds 1810 zijn veel verschillende wetten en regels gemaakt voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten zijn niet alleen ingewikkeld; ze spreken elkaar soms ook tegen en er worden meerdere termen gebruikt terwijl hetzelfde bedoeld wordt. De losse regels en wetten verhinderen ook vaak de ontwikkeling van innovatieve, duurzame initiatieven. Daarom worden 26 wetten vereenvoudigd en gebundeld in 1 Omgevingswet. 

Wat merken inwoners van de Omgevingswet? 

Inwoners merken misschien in eerste instantie niets van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat straks anders dan voorheen. U zoekt de regels op in een nieuw online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt u controleren of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. U kunt daar ook meteen de vergunning aanvragen of de melding doen. 

De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en Ontwikkelperspectieven in uw gemeente. En over initiatieven bij u in de buurt. Dat kan nu ook al, maar de Omgevingswet stimuleert dat u actiever wordt benaderd om mee te denken. 

Wie gaat er aan de slag met de Omgevingswet? 

Eigenlijk wij allemaal! 

Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Gemeenten leggen in hun omgevingsplan niet alles meer tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen wel werd gedaan. Door plannen globaler te beschrijven ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar in bepaalde situaties wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie). 

Wat zijn de voordelen van de Omgevingswet? 

Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er niet alleen snellere, maar ook betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben in de toekomst via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. Bovendien gaat het aanvragen van een (omgevings-)vergunning straks sneller. 

Heeft de Omgevingswet ook nadelen? 

Bij een verbouwing staat niet alles meteen op de goede plek. Dat duurt even en het kan ook wel eens fout gaan. Alle losse wetten en regels vallen straks onder één nieuwe wet. Dat is nieuw. Bovendien gaan we (inwoners, ondernemers en overheid) anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn en niet alles zal meteen goed gaan. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter wordt en sneller gaat. 

Wat kan de aanvrager doen bij overschrijding van de beslistermijn?

Bij een vergunningprocedure is het nu als volgt: als een aanvraag ingediend is vóór 1 januari 2024 blijft het oude recht van toepassing totdat het besluit onherroepelijk is. Met 1 uitzondering: lex silencio positivo (de fatale termijn) uit het oude recht is onmiddellijk vervallen sinds 1 januari 2024. Dit betekent dat er vanaf 1 januari geen vergunning van rechtswege meer ontstaat als een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een aanvraag voor een omgevingsvergunning op grond van de Omgevingswet.  
Voor de overgangsperiode geldt daarmee ook dat mensen die een aanvraag hebben gedaan ná 6 november 2023 geen beroep meer kunnen doen op deze lex silencio positivo. Wat kan de aanvrager doen bij overschrijding van de beslistermijn? De aanvrager heeft 2opties. De eerste optie is ‘dwangsom bij niet tijdig beslissen’ (paragraaf 4.1.3.2 Awb). Deze kan maximaal oplopen tot € 1.442. De tweede optie is beroep instellen bij de rechter bij niet tijdig beslissen (art 6:2 en 6:12 Awb).

Blijft de uitgestelde inwerkingtreding bestaan?

Onder de Omgevingswet is er geen automatisch uitgestelde inwerkingtreding meer. De vergunning is dus direct geldig. Als het college bijvoorbeeld bij het kappen van bomen niet wil dat dit kappen de dag erna gebeurt, dan moet dit in de omgevingsvergunning staan. In dat voorbehoud mag het college (art. 16.79 lid 2 Ow) bepalen dat de omgevingsvergunning ‘pas’ in werking treedt met ingang van de dag waarop 4 weken zijn verstreken sinds de dag van bekendmaking of terinzagelegging. Dit mag het college echter alleen doen als naar zijn oordeel:
a. het verrichten van de activiteit die de omgevingsvergunning mogelijk maakt binnen die vier weken kan leiden tot een wijziging van een bestaande toestand die niet kan worden hersteld, en;
b. de regels over het verlenen van de omgevingsvergunning ertoe strekken die bestaande toestand te beschermen.
Als het college geen bepaling hierover opneemt, dan treedt het besluit direct in werking. Het is dus belangrijk dat u als gemeente helder hebt wanneer er sprake is van onontkoombare gevolgen en dat u eventueel een dergelijke bepaling opneemt in het besluit zelf. Of er uitstel is, weten de initiatiefnemer en belanghebbenden pas na het ontvangen van het besluit. Als een belanghebbende vervolgens de activiteit wil tegenhouden (schorsen), zal de belanghebbende een voorlopige voorziening moeten aanvragen (art. 16.79 lid 4 Ow). Deze voorlopige voorziening moet de belanghebbende binnen 4 weken hebben aangevraagd. De termijn wordt dus korter: geen 6 maar 4 weken. 

Meer informatie vindt u op:
VTH netwerksessie | vergunningverlening onder de Omgevingswet

Staat uw vraag er niet bij? Neemt u dan contact op via omgevingszaken@derondevenen.nl of T. 0297 29 16 16. 

Als wij nieuwe vragen ontvangen vullen wij dit document aan.